ΓΙΑ ΤΑ ΚΙΤΡΙΝΑ ΓΙΛΕΚΑ

Αφορμή για το παρόν είναι η ιστορία του Βερθέρου με το κίτρινο γιλέκο. Ο Βερθέρος είναι ο κεντρικός ήρωας του κλασσικού μυθιστορήματος του Γκαίτε «Τα Πάθη του νεαρού Βερθέρου», ενός βιβλίου – συμβόλου του κινήματος Sturm und Drang (Θύελλα και Ορμή), προδρόμου του Ρομαντισμού.

Το κίνημα αυτό, αλλά και ο ήρωας του βιβλίου, έχουν κοινό τόπο την ευαισθησία στην απόλυτη μορφή της και την αναζήτηση ελευθερίας, μέσω της σύγκρουσης του ερωτικού πάθους με τις κοινωνικές συμβάσεις (βλ. οπισθόφυλλο βιβλίου – Εκδόσεις Άγρα). Ειδικότερα, ο Βερθέρος είναι ένας ανερχόμενος αστός που ερωτεύεται τη μνηστή ενός φίλου του. Ερωτεύεται παράφορα, εξιδανικεύει το αντικείμενο του πόθου του και καταλήγει να νιώθει φυλακισμένος από την ίδια την πραγματικότητα, το ανέφικτο της κατάκτησης του ερωτικού αντικειμένου να μετατρέπεται σε ανέφικτο της ίδια του της ύπαρξης και μόνη οδός διαφυγής και πραγματικής ελευθερίας να είναι αυτή της ‘’εθελούσιας επιλογής του θανάτου’’ (τότε δεν υπήρχε η έννοια της αυτοκτονίας…). Σε μια βαθύτερη ανάγνωση του βιβλίου, συνειδητοποιεί κανείς ότι δεν εξιστορείται απλά ένα ερωτικό δράμα, αλλά η μάχη ενός νεαρού Ιδεαλιστή Αστού να ‘’υπάρξει’’, εντός των κατ’ αυτόν δεδομένα απροσπέλαστων κοινωνικών συμβάσεων και δομών.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το παραπάνω έργο που είναι σε μεγάλο βαθμό εξιστόρηση πραγματικών γεγονότων που έγραψε και έζησε ο ίδιος ο Γκαίτε στη νεότητά του, αλλά σε μεγαλύτερη ηλικία θέλησε να υποβαθμίσει παρά την επιτυχία και αναγνώριση που του προσέδωσε. Ήθελε να είναι ο Γκαίτε του Φάουστ παρά ο Γκαίτε του Βερθέρου. Η αναγνώριση (από τους νέους κυρίως) ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να δημιουργηθεί μόδα υιοθέτησης στυλ Βερθέρου που είχε ως χαρακτηριστικό το κίτρινο γιλέκο. Οι μεγαλύτεροι ενοχλήθηκαν από τη μόδα αυτή, ίσως και ο ίδιος ο συγγραφέας, σε βαθμό που να γελοιοποιούν το έργο και να λέγεται ότι αποτελεί κίνδυνο, καθώς ωθεί στην αυτοκτονία. Το πιο ενδιαφέρον είναι όμως ότι ο συγγραφέας τελικώς επανεκτίμησε το έργο του προς τα τέλη της ζωής του και όχι μόνο βοήθησε στην επανέκδοση του βιβλίου με δική του εισαγωγή και διορθώσεις, αλλά και σε ένα από τα τελευταία του ποιήματα «Στον Βερθέρο» γράφει: “ο νέος, χαρούμενος όπως στο άνθος της παιδικής του ηλικίας, στην άνοιξη αποκαλύπτεται, σαν άνοιξη κι ο ίδιος’’. Ενώ στην ωριμότητά του δηλαδή στρέφεται στον κλασσικισμό και υποδεικνύει την αναγκαιότητα του συμβιβασμού με το αναπόφευκτο των ματαιώσεων και του υπαρξιακού ανικανοποίητου, ξαφνικά επανέρχεται στο ρομαντισμό και τον ιδεαλισμό του νεαρού εγώ του.  

Αυτό θα λέγαμε και θα θέλαμε να συμβολίζει στο σήμερα το κίτρινο γιλέκο, τους Βερθέρους της εποχής μας. Αυτούς που παραμένουν ιδεαλιστές και ρομαντικοί και οι λογικοί  θα λοιδορούν, ώστε να ξεχάσουν το ότι βρίσκονταν και θα ήθελαν να ξαναβρεθούν στην ίδια θέση, όπως και ο Γκαίτε. Η μάχη αυτή για ελευθερία δεν χρειάζεται να αναλυθεί λογικά. Αρκεί ο Βερθέρος μέσα στον καθένα μας να παραμείνει ζωντανός και να μην εξαναγκαστεί σε εθελούσια αυτοκτονία.

                                                                                                                                                Κ